ขบวนการสหกรณ์กับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติอาจเปรียบได้กับแนวทางหรือนโยบายของรัฐบาลในการพัฒนาและแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ โดยการพัฒนาประเทศในช่วง 4 ทศวรรษที่ผ่านมา นับตั้งแต่ประกาศใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 1 ในปี 2504 จนถึงแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 9 ในปัจจุบัน กล่าวได้ว่าแผนฯ เป็นกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันของทุกฝ่ายในสังคมไทยจากการปรับตัวให้เหมาะสมสอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจ สังคมและการเมือง ทั้งจากภายในและภายนอกประเทศในแต่ละช่วงเวลา ขบวนการสหกรณ์เองก็ได้เข้าไปมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาประเทศในแต่ละช่วงเวลาของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ตั้งแต่ฉบับที่ 1 ในปี 2504 จนถึงปัจจุบันแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 9 พอสรุปได้ดังนี้